Miotła zbożowa

Miotła zbożowa (Apera spica — venti) to popularny chwast jednoroczny, jary lub ozimy zaliczany do rodziny wiechlinowatych. Występuje on również pod nazwami, takimi jak mietła, miętlica czy mietellnica rolowa. Wspomniany chwast rośnie na terenie Europy, Ameryki Północnej oraz Azji. Najczęściej spotyka się go w uprawie zbóż, rzepaku, lnu oraz roślin okopowych. Miotła zbożowa jest zaliczana do chwastów segetalnych, czyli występujących w uprawach roślin użytkowych i mających zbliżony cykl życiowy. Ze względu na inwazyjność oraz wysoką tolerancję na warunki środowiskowe, chwast ten jest uważany za bardzo uciążliwy i wymagający regularnego zwalczania.

Miotła zbożowa jest rośliną osiągającą wysokość 30 — 120 centymetrów. Rozwija ona płytki, gęsty system korzeniowy i tworzy gładkie, nierozgałęzione, wzniesione źdźbła oraz płaskie, wąskie, szeroko owłosione liście. Języczek liściowy jest tu zaostrzony, a pochwy liści — gładkie lub lekko owłosione. Pojawiające się w lecie kwiatostany tworzą mocno rozgałęzione, duże wiechy z przewieszającymi się, szorstki, czerwonawymi lub zielonymi kłoskami pokrytymi dwoma plewkami. Górna jest dłuższa i szersza, dolna — krótsza i węższa. Górna plewka ma na szczycie szorstką, sztywną, długą ość. Dojrzewające nasiona miotły zbożowej są małe i mocno oplewione. U podstawy mają kępkę srebrzystych włosów, które pozwalają na ich przenoszenie się na duże odległości przy pomocy wiatru.

Szkodliwość miotły zbożowej wynika głównie z dużej konkurencyjności w stosunku do roślin uprawnych. Rozwija się ona w szybkim tempie, pobierając z podłoża dużą ilość wody i składników pokarmowych, ograniczając w ten sposób ich dostępność. Omawiany gatunek rozkwita latem, lecz jego nasiona dojrzewają wcześniej niż nasiona zbóż. Sprawia to, że mogą one zostać wcześniej rozsiane. Miotła zbożowa zachowuje zdolność kiełkowania przez kilka lat. Jak już zostało wspomniane, jej nasiona są rozsiewane głównie za pomocą wiatru. Mogą one jednak także zanieczyszczać ziarno zebrane z roślin uprawnych, infekując w ten sposób uprawę w następnym sezonie. Miotła zbożowa stwarza największe zagrożenie dla zbóż ozimych. Wynika to z tego, że jest ona w stanie kiełkować również jesienią, dając okazałe kwiatostany. Miotła zbożowa pozostawiona w zbożach jarych szybko się rozprzestrzenia. Może być ona także traktowana jako roślina wskaźnikowa. Wynika to z tego, że preferuje ona zboża kwaśne, ubogie w związki wapnia. Równie dobrze rozwija się jednak także na glebach umiarkowanie wilgotnych, przewiewnych i lekkich. Miotła zbożowa najlepiej rozrasta się i kiełkuje podczas wilgotnej pogody.

Kluczową rolę w walce z miotłą zbożową odgrywa profilaktyka polegająca na wysiewie wysokiej jakości ziarna, które jest pozbawione zanieczyszczeń. Równie pomocna może się tu okazać także zmiana materiału siewnego co kilka lat oraz regularne czyszczenie urządzeń używanych do zbioru i wysiewu nasion.