Dzikie pszczoły – co je odróżnia od pszczół miodnych

Większości z nas pszczoły kojarzą się z plastrami miodu, które pracowicie tworzą dla swojej królowej robotnice. W ten sposób żyją pszczoły miodne, będące jednym z 470 gatunków występujących w Polsce. Zdecydowana większość latających po łąkach owadów to pszczoły dzikie, zwane też samotnymi. Przeczytaj ciekawostki dotyczące trybu życia dzikich pszczół.

Wielogatunkowość dzikich pszczół

Pszczoły dzikie posiadają aż około 20 tysięcy gatunków, z których nadal wiele nie zostało zbadanych i opisanych. Do pszczół dzikich żyjących w Polsce zaliczanych jest ponad 470 gatunków należących do sześciu rodzin:

• Megachilidae (miesierkowate),
• Colletidae (lepiarkowate),
• Apidae (pszczołowate),
• Andrenidae (pszczolinkowate),
• Halictidae (smuklikowate),
• Melittidae (spójnicowate).

Jednocześnie wszystkie gatunki pszczoły dzikiej należą do nadrodziny Apoidea, do której należy także miodna pszczoła hodowlana.

Czym się różnią pszczoły dzikie od pszczół miodnych?

Pszczoły dzikie różnią się od pszczół miodnych przede wszystkim tym, że te pierwsze nie produkują miodu. Ponadto odróżniają się od siebie: wyglądem, trybem życia, sposobem rozmnażania i zapylaniem roślin.

Różnice w wyglądzie pszczół

Najbardziej charakterystyczną cechą wyglądu pszczoły miodnej jest tzw. koszyczek znajdujący się na tylnych odnóżach owada. Ponadto pszczoła miodna ma na ciele żółto czarne włoski. Z kolei wielkość pszczół miodnych mówi o jej hierarchii w ulu — największa jest królowa, następne są trutnie, a najmniejsze pszczoły to robotnice.

Natomiast wygląd pszczół dzikich jest bardzo zróżnicowany. W zależności od gatunku mają one od kilku milimetrów do 3 cm długości, posiadają różnorodne ubarwienie, a ich ciało może być łyse lub owłosione. Niezwykle trudno jest na podstawie wyglądu określić gatunek pszczoły dzikiej, tym bardziej że niektóre gatunki przypominają osy, trzmiele, a nawet pszczoły miodne.

Tryb życia pszczoły hodowlanej i dzikiej

Pszczoły miodne są gatunkiem wysoko społecznym. W jednym gnieździe może się znajdować około 80 tysięcy osobników, podzielonych na pszczoły robotnice, trutnie i jedną królową, która składa jaja.

Pszczoły miodne porozumiewają się ze sobą przy pomocy tańca, w ten sposób powiadamiają inne pszczoły o miejscu z dużą ilością nektaru. Ponadto poza zbieraniem nektaru i produkcją miodu zajmują się budowaniem i ochroną gniazda. Dawniej pszczoły miodne budowały gniazda w dziuplach drzew, dziś głównie hoduje się je w specjalnie przygotowanych ulach. W zależności od roślinności znajdującej się w pobliżu pasieki w ulach tworzony jest miód jednonektarowy (np. lipowy, gryczany) lub wielohektarowy (np. wielokwiatowym).

Natomiast większość gatunków pszczół dzikich to tak zwane pszczoły samotnice. Samice dzikich pszczół budują gniazda jedynie dla siebie i swoich larw. Samce nie biorą udziału w budowaniu gniazda, a schronienia dla siebie szukają w przyrodzie (np. pod gałęziami). Gniazda pszczół dzikich są bardzo różnorodne i umiejscowione są głównie w ziemi (82%), a nieliczne z nich są nadziemne (16%). Wśród pszczół znajdują się także „kukułki”, które podrzucają swoje jaja do obcych gniazd.

Natomiast chcąc hodować w swoim ogrodzie pszczoły dzikie (najlepiej wybrać pszczoły muraki), należy zakupić specjalny domek dla pszczół. Warto to zrobić, ponieważ pszczoły dzikie zapylają sześciokrotnie więcej roślin niż pszczoły miodne.

Jak rozmnażają się pszczoły

W przypadku pszczół miodnych jaja od maja do września składa królowa. W ciągu sezonu potrafi złożyć aż 150 tys. jaj, natomiast w całym życiu nawet 75 tys.
Larwy pszczoły miodnej rozwijają się w komórkach lęgowych zbudowanych z wosku i są karmione pszczelim mleczkiem. Czas dojrzewania pszczoły zależy od tego, kim jest: dana pszczoła – trzy tygodnie rozwijają się robotnice, 24 dni trutnie, a królowe tylko 16 dni. Samice powstają z zapłodnionych jaj, natomiast trutnie z niezapłodnionych. Ponadto pierwsza wylatująca królowa za pomocą żądełek zabija pozostałe nowe królowe. Tylko jedna królowa przeżywa i jest zapładniana przez wielu trutni.

W przypadku pszczół dzikich nie ma podziału na role i samce mogą zapłodnić wiele samic. Zapłodnione samice tworzą gniazdo, najczęściej w pustych łodygach zaklejając je gliną i składają w nich tylko ok. 20 jaj. W przypadku pszczół dzikich samice same zajmują się budową gniazda i opieką nad larwami, których rozwój trwa kilka tygodni.

Jak uchronić pszczoły przed wyginięciem

Zmniejszenie populacji pszczół jest zjawiskiem, które zagraża całemu naszemu ekosystemowi. Zanieczyszczenia i ubogość łąk oraz jednorodność roślin w ogrodach przyczyniają się do dużej śmiertelności pszczół. Dlatego by ratować te życiodajne owady i wesprzeć populację pszczół warto postarać się o odpowiednie dla nich warunki poprzez:

• wysiewanie w ogrodach i sadach miododajnych roślin (np. Facelii),
• zaprzestanie używania chemicznych środków do ochrony roślin,
• nieusuwanie gniazd pszczół,
• stawianie w ogrodach domków dla pszczół.

Pamiętajmy o tym, że pszczoły dzikie nie atakują w celu obrony gniazda, dlatego możemy powiesić im domek nawet przy ogrodowych altankach. Pszczoły dzikie nie zrobią nam żadnej krzywdy, a wręcz przeciwnie sprawią, że nasze rośliny będą pięknie kwitnąć i dobrze owocować.